Czy wspólnota w Warszawie musi opłacić montaż samozamykaczy?
Coraz więcej zarządców i właścicieli obiektów sprawdza drzwi przeciwpożarowe pod kątem działania. To dobrze, bo to od nich zależy, czy pożar i dym nie rozprzestrzenią się po budynku. Kluczowym elementem jest właściwy montaż samozamykaczy. To on decyduje, czy drzwi zamkną się zawsze, w każdych warunkach.
W tym poradniku znajdziesz wymagania prawne, dobór urządzenia zgodnego z normą PN‑EN 1154, zasady montażu i regulacji, potrzebne dokumenty, przeglądy oraz skutki braku zgodności. Dzięki temu łatwiej zaplanować montaż samozamykaczy w drzwiach ppoż. bez ryzyka błędów.
Jak prawo definiuje wymagania dla samozamykaczy w drzwiach ppoż.?
Drzwi przeciwpożarowe muszą samoczynnie się zamykać i zachować deklarowaną klasę odporności ogniowej oraz dymoszczelność w użytkowaniu.
Polskie przepisy budowlane i przeciwpożarowe wymagają, aby drzwi ppoż. były wyposażone w sprawny mechanizm samoczynnego zamykania i nie były blokowane w pozycji otwartej. Zestaw drzwiowy z samozamykaczem powinien odpowiadać dopuszczeniu do stosowania i dokumentacji producenta drzwi, aby nie utracić klasy EI i ewentualnie S. Stosowane elementy powinny być zgodne z właściwymi normami, w tym dotyczącymi odporności ogniowej i działania okuć. Każda ingerencja w skrzydło i ościeżnicę musi mieścić się w zakresie przewidzianym przez producenta systemu drzwiowego.
Jak dobrać samozamykacz zgodny z normą PN‑EN 1154?
Dobór opiera się na klasie siły EN 1–7, parametrach drzwi i zgodności z dokumentacją drzwi ppoż.
Norma PN‑EN 1154 określa wymagania i klasyfikację samozamykaczy. Wybór modelu powinien uwzględniać szerokość i masę skrzydła, kierunek i sposób otwierania, warunki pracy wewnętrzne lub zewnętrzne oraz oczekiwany kąt otwarcia. Istotna jest także technika montażu, np. ramię nożycowe lub szyna ślizgowa. W drzwiach ppoż. dopuszczone są wyłącznie funkcje i akcesoria przewidziane w dokumentacji drzwi. Blokada otwarcia jest możliwa tylko w układach z urządzeniem zwalniającym zgodnym z PN‑EN 1155 i powiązanym z systemem sygnalizacji pożarowej. Przy drzwiach dwuskrzydłowych często wymagana jest współpraca z koordynatorem zamykania zgodnym z PN‑EN 1158.
Kto może wykonać montaż urządzenia w drzwiach ppoż. zgodnie z prawem?
Montaż powinny wykonywać osoby z potwierdzonymi kwalifikacjami i znajomością danego systemu drzwi ppoż.
W praktyce przyjmuje się montaż przez wyspecjalizowany podmiot, który zna wymagania przepisów i instrukcje producenta. Autoryzacja producenta systemu drzwiowego lub udokumentowane szkolenia z montażu elementów ppoż. zwiększają wiarygodność i ułatwiają odbiór. Wykonawca powinien używać oryginalnych lub dopuszczonych akcesoriów montażowych i sporządzić protokół z montażu i regulacji. W obiektach budowlanych warto gromadzić informacje o kwalifikacjach instalatora w dokumentacji obiektu.
Jakie dokumenty trzeba mieć po montażu urządzenia w drzwiach ppoż.?
Potrzebna jest dokumentacja wyrobu oraz protokół montażu i regulacji, a także aktualizacja dokumentacji obiektu.
Po zakończeniu prac powinny być dostępne:
deklaracja właściwości użytkowych lub inny dokument dopuszczenia do stosowania dla wyrobu,
karta produktu z klasą według PN‑EN 1154 oraz instrukcja montażu i użytkowania,
potwierdzenie zgodności zastosowanego typu i akcesoriów z dokumentacją drzwi ppoż.,
protokół montażu i regulacji z datą, zakresem czynności i danymi wykonawcy,
ewentualna aktualizacja instrukcji bezpieczeństwa pożarowego w części dotyczącej drzwi,
wpis w dokumentacji technicznej obiektu o wykonanych pracach.
Jak poprawnie ustawić domknięcie i fazy pracy mechanizmu ppoż.?
Jak poprawnie ustawić domknięcie i fazy pracy mechanizmu ppoż.?
Regulacja powinna zapewniać pełne i szczelne domknięcie bez uderzeń oraz brak nieuprawnionych opóźnień.
Prawidłowo ustawiony samozamykacz ma dwie podstawowe fazy pracy. Pierwsza to płynne zamykanie z dużego kąta do około 10–15 stopni. Druga to intensywniejszy dociąg do pozycji zamkniętej, który pokonuje opory uszczelek i języka zamka. Tłumienie otwarcia powinno zabezpieczać ścianę i zawiasy, nie może uniemożliwiać pełnego otwarcia, jeśli jest to wymagane ewakuacyjnie. W drzwiach ppoż. nie stosuje się blokad mechanicznych pozycji otwartej poza układami dopuszczonymi z funkcją zwalniania przy pożarze. Po regulacji drzwi powinny samoczynnie domykać się z każdego kąta, bez trzasków, także przy przeciągach w granicach typowej eksploatacji.
Jakie typy montażu wybierać do drzwi ppoż.?
Stosuje się rozwiązania przewidziane w dokumentacji drzwi, najczęściej nawierzchniowe z ramieniem nożycowym lub szyną ślizgową.
Popularne są samozamykacze nawierzchniowe montowane na skrzydle lub ościeżnicy, z ramieniem nożycowym lub szyną ślizgową. Rozwiązania wpuszczane w skrzydło lub ościeżnicę oraz samozamykacze podłogowe są możliwe tylko wtedy, gdy znajdują się w zakresie przebadania i klasyfikacji danego zestawu drzwiowego. Elementy dodatkowe, jak płyty montażowe czy wsporniki kątowe, powinny być dopuszczone dla konkretnego modelu drzwi ppoż. i opisane w dokumentacji.
Jak często przeprowadzać przeglądy i konserwację, by zachować zgodność?
Przeglądy wykonuje się zgodnie z instrukcją producenta, zwykle nie rzadziej niż raz w roku, a w obiektach o dużym natężeniu ruchu częściej.
Wiele obiektów wdraża kwartalne kontrole funkcjonalne, które obejmują sprawdzenie samoczynnego domknięcia, stanu ramienia i mocowań oraz działania zamka. Po każdym zdarzeniu, które mogło wpłynąć na drzwi, na przykład uderzeniu skrzydła, wskazana jest kontrola i ewentualna korekta regulacji. Czynności konserwacyjne ograniczają się do czyszczenia, kontroli mocowań i uszczelek. Samozamykacze hydrauliczne są konstrukcjami zamkniętymi, więc nie wymagają dolewania płynu.
Co grozi za brak właściwej instalacji i dokumentacji przy drzwiach ppoż.?
Możliwe są decyzje administracyjne i mandaty, ryzyko problemów z ubezpieczeniem oraz realne zagrożenie dla ludzi i mienia.
Nieprawidłowy montaż lub brak dokumentów potwierdzających zgodność mogą skutkować negatywnym wynikiem kontroli, nakazem usunięcia nieprawidłowości albo ograniczeniem użytkowania części obiektu. W razie pożaru biegli oceniają, czy drzwi działały zgodnie z wymaganiami. Niesprawne lub zablokowane drzwi mogą przyczynić się do szybszego rozprzestrzeniania dymu i ognia oraz do odpowiedzialności zarządcy. Kompletny montaż samozamykaczy, właściwa regulacja i regularne przeglądy ograniczają te ryzyka.
Dobrze dobrany i prawidłowo zamontowany samozamykacz w drzwiach ppoż. to realna bariera dla ognia i dymu oraz spokój podczas kontroli. Warto zadbać o zgodność już na etapie doboru i montażu, a później systematycznie ją potwierdzać w przeglądach. To niewielki wysiłek w porównaniu z konsekwencjami awarii wtedy, gdy liczy się każda sekunda.
Umów montaż samozamykaczy wraz z doborem zgodnym z PN‑EN 1154 i odbiorem, aby spełnić wymagania ppoż. i bez stresu przejść kontrolę.
