Protetyka Wiązowna: most czy implant przy bruksizmie — co trwalsze?

Jak bruksizm wpływa na trwałość mostów i implantów?

Bruksizm zwiększa przeciążenia i przyspiesza zużycie obu rozwiązań.
Zgrzytanie i zaciskanie generują siły większe niż podczas normalnego żucia. To może prowadzić do odcementowań i pęknięć mostów oraz do luzowania śrub i ukruszeń koron na implantach. Dochodzi też do mikropęknięć ceramiki i nadmiernego ścierania powierzchni żujących. U osób z bruksizmem szybciej ujawniają się błędy dopasowania okluzji i konstrukcji. Dlatego trwałość zależy nie tylko od wyboru pracy, lecz także od jej projektu i ochrony.

Która opcja ma większą trwałość przy zgrzytaniu zębów?

Nie ma jednej odpowiedzi, decyduje diagnostyka i kontrola parafunkcji.
Przy dobrze opanowanym bruksizmie, stabilnej kości i prawidłowej okluzji, pojedynczy implant z koroną monolityczną bywa przewidywalny. Przy ciężkim, niekontrolowanym zgrzytaniu oraz w strefach dużych sił bocznych, krótki most na mocnych filarach może być bezpieczniejszy niż samotny implant. O wyniku przesądzają szczegóły: liczba i rozmieszczenie implantów, długość przęsła mostu, geometria zgryzu, materiały oraz regularna ochrona szyną.

Jak ocenić stan zgryzu przed wyborem mostu lub implantu?

Potrzebna jest pełna ocena funkcji narządu żucia i tkanek.
W praktyce obejmuje to wywiad o parafunkcjach, badanie zużycia zębów i mięśni oraz diagnostykę radiologiczną. Pod implanty wykonuje się tomografię stożkową dla oceny kości i anatomii. Analiza okluzji powinna uwzględniać papier artykulacyjny, folię kontrolną i, gdy to możliwe, cyfrową analizę T-Scan. Pomocne są rejestracja zwarcia, woskowanie diagnostyczne i plan szynoterapii. Trzeba też ocenić dziąsła, higienę oraz nawyki, w tym chrapanie i objawy potencjalnych zaburzeń snu.

Jakie materiały i konstrukcje mostów najlepiej znoszą bruksizm?

Najlepiej sprawdza się konstrukcja sztywna, krótka i z materiałów o wysokiej odporności.
W projektowaniu mostu przy bruksizmie liczą się zarówno materiał, jak i geometria przęsła oraz okluzja. W praktyce warto rozważyć:

• monolityczną cyrkonię o wysokiej wytrzymałości z polerowanymi powierzchniami kontaktu,
• mosty metalowo‑ceramiczne z rdzeniem metalowym, z ograniczonym licowaniem w strefie żującej,
• krótkie przęsła oparte na mocnych filarach, najlepiej z dodatkową retencją i odpowiednim ferrule,
• spłaszczone guzki i węższą powierzchnię żującą, co redukuje siły boczne,
• unikanie długich przęseł i rozległych konsoli, które działają jak dźwignie.

Kompozyty wzmacniane włóknem i warstwowa ceramika mogą odpryskiwać u bruksistów. Monolityka i polerowanie zmniejszają ścieranie zębów przeciwstawnych.

Czy implant wymaga dodatkowej ochrony przy bruksizmie?

Tak. Implanty wymagają modyfikacji okluzji i stałej ochrony szyną.
W bruksizmie stosuje się rozwiązania, które rozkładają obciążenia i ułatwiają serwis. Zalecane są korony przykręcane, z płaskimi guzkami i zredukowaną powierzchnią żującą. Unika się kantylewerów. Przy brakach wielozębowych rozważa się większą liczbę implantów oraz większą średnicę wszczepów, jeśli warunki kostne na to pozwalają. Istotna jest dobrze dopasowana szyna relaksacyjna na noc, regularny serwis śrub oraz polerowanie koron. U części pacjentów pomocne bywa czasowe stopniowanie obciążenia po oddaniu pracy.

Jakie są główne ryzyka niepowodzenia mostu i implantu przy zgrzytaniu?

Mosty częściej obciążają zęby filarowe, implanty częściej dają powikłania mechaniczne.
W praktyce ryzyka wyglądają następująco:

• Most: pęknięcia ceramiki, odcementowanie, przeciążenie i pęknięcie zębów filarowych, konieczność leczenia kanałowego filarów, utrata retencji przy ruchach bocznych.
• Implant: luzowanie śrub, ukruszenia lub pęknięcia koron, uszkodzenie łącznika, przeciążeniowe zapalenie tkanek okołowszczepowych, w rzadkich przypadkach złamanie implantu.

W obu przypadkach ryzyko rośnie przy niekontrolowanym bruksizmie, złej higienie i braku szyny.

Jakie działania profilaktyczne przedłużą trwałość uzupełnień?

Kontrola parafunkcji, właściwa okluzja i higiena znacząco wydłużają trwałość.
Najlepsze efekty daje zestaw prostych nawyków i regularnych kontroli:

• indywidualnie dopasowana szyna relaksacyjna na noc i jej okresowe dopasowanie,
• precyzyjna regulacja zgryzu po oddaniu pracy oraz po każdej kontroli,
• polerowane powierzchnie kontaktu koron i mostów,
• codzienna higiena z irygatorem i nitką pod przęsłami mostu oraz wokół implantów,
• wizyty kontrolne z dokręceniem śrub i oceną tkanek,
• praca nad stresem, higieną snu i eliminacją nawyków dziennych, jak zaciskanie,
• w wybranych przypadkach leczenie współistniejących problemów, na przykład chrapania.

Kiedy most jest lepszym wyborem niż implant przy bruksizmie?

Gdy brakuje kości, filary wymagają koron albo bruksizm jest ciężki i szyna nie będzie używana.
Most bywa rozsądny, gdy sąsiednie zęby i tak wymagają pełnych koron, a kość pod implant jest niewystarczająca lub regeneracja byłaby obciążająca. Sprawdza się przy krótkich przęsłach w odcinku przednim i w sytuacjach, gdy plan jest czasowo‑strategiczny, na przykład jako etap przed leczeniem implantologicznym po stabilizacji bruksizmu. To także opcja dla osób, które nie mogą lub nie chcą przechodzić chirurgii, a akceptują konieczność ochrony szyną i regularnych kontroli.

Podsumowanie

Dobrze zaprojektowany most lub implant mogą pracować długo także u bruksistów. Klucz to rzetelna diagnostyka, odpowiednie materiały i stała ochrona. Warto poświęcić czas na plan oraz wdrożyć szynę i nawyki, które osłonią nową pracę przed nadmiernymi siłami.

Umów konsultację protetyczną w Wiązownie, poznaj plan leczenia i dobierz ochronę dla zębów przy bruksizmie.